انتخاب کم استهلاک ترین گیربکس اتوماتیک برای خودرو، یکی از تصمیمات مهم فنی در زمان خرید یا تعویض خودرو است. در این مقاله از قطعات گیربکس ام وی ام، انواع مختلف گیربکس اتوماتیک را از نظر دوام، هزینه نگهداری و راحتی رانندگی مقایسه می‌کنیم و به شما کمک می‌کنیم تا کم استهلاک ترین گیربکس اتوماتیک خودروتان را پیدا کنید.
انواع گیربکس اتوماتیک و کم استهلاک ترین گیربکس اتوماتیک
گیربکس‌های اتوماتیک به دلیل راحتی استفاده، به خصوص در ترافیک شهری، محبوبیت بسیار زیادی پیدا کرده‌اند. اما همه گیربکس‌های اتوماتیک یکسان نیستند و از نظر فناوری، عملکرد، مصرف سوخت و مهمتر از همه، استهلاک و هزینه‌های نگهداری تفاوت‌های قابل توجهی با هم دارند. در ادامه به بررسی سه نوع متداول گیربکس اتوماتیک، یعنی AT، CVT و DCT می‌پردازیم و سعی می‌کنیم به این سوال پاسخ دهیم که کدام یک می‌تواند عنوان کم استهلاک ترین گیربکس اتوماتیک را از آن خود کند.
۱. گیربکس AT با مبدل گشتاور
گیربکس اتوماتیک سنتی یا AT، که از سیستم مبدل گشتاور (Torque Converter) هیدرولیکی برای انتقال قدرت از موتور به گیربکس استفاده می‌کند، یکی از قدیمی‌ترین و شناخته شده‌ترین انواع گیربکس اتوماتیک است که جزو بهترین گیربکس اتوماتیک ۲۰۷ هم شناخته می‌شود.
این سیستم به جای کلاچ خشک مستقیم، از فشار روغن برای درگیر شدن دنده‌ها و انتقال نیرو بهره می‌برد که باعث شروع حرکت و تعویض دنده‌های نرم، به خصوص در سرعت‌های پایین می‌شود. ساختار نسبتا ساده‌تر مکانیکی در مقایسه با DCT در طول دهه‌ها، باعث شده تا گیربکس AT به عنوان یک سیستم بادوام و قابل اعتماد شهرت پیدا کند.
اگرچه ممکن است از نظر سرعت تعویض دنده به پای DCT نرسد یا به اندازه CVT در بهینه سازی مصرف سوخت دقیق نباشد، اما مقاومت بالا در برابر فشار و گرما و هزینه‌های تعمیر و نگهداری منطقی‌تر در مقایسه با سایر سیستم‌های پیچیده‌تر، آن را به گزینه‌ای جذاب تبدیل می‌کند.
بسیاری از کارشناسان، گیربکس‌های AT را به دلیل همین دوام بالا و هزینه‌های قابل پیش بینی‌تر، کم استهلاک ترین گیربکس اتوماتیک برای استفاده‌های معمول شهری و جاده‌ای می‌دانند. نگهداری منظم، به خصوص تعویض به موقع روغن گیربکس، نقش حیاتی در حفظ کارایی و افزایش طول عمر آن دارد.
۲. گیربکس CVT پیوسته متغیر
گیربکس CVT یک رویکرد کاملا متفاوت را در پیش می‌گیرد. این سیستم به جای استفاده از چرخ دنده‌های ثابت با نسبت‌های مشخص، از یک سیستم پولی با قطر متغیر و یک تسمه فلزی یا زنجیر برای انتقال قدرت استفاده می‌کند. این ساختار به CVT اجازه می‌دهد تا بی نهایت نسبت دنده را بین یک محدوده مشخص ایجاد کند و موتور را همواره در بهینه‌ترین دور ممکن برای دستیابی به حداکثر بازدهی یا قدرت نگه دارد. نتیجه این عملکرد، شتاب گیری بسیار نرم و یکنواخت و مصرف سوخت پایینتر در بسیاری از شرایط رانندگی، به خصوص رانندگی آرام و یکنواخت شهری است.
با این حال، گیربکس‌های CVT معایب خود را نیز دارند. برخی رانندگان حس غیر طبیعی یا صدای یکنواخت و ممتد موتور تحت شتاب‌گیری را نمی‌پسندند. مهمتر از آن، CVTها به طور کلی نسبت به گیربکس‌های AT حساس‌تر هستند، به خصوص نسبت به کیفیت و زمان تعویض روغن تخصصی خود. اگرچه فناوری CVT در سال‌های اخیر پیشرفت زیادی کرده و دوام آنها بهبود یافته است، اما همچنان به عنوان گزینه‌ای با استهلاک بالاتر نسبت به AT شناخته می‌شوند. هزینه‌های تعمیرات CVT نیز در صورت بروز مشکل جدی، می‌تواند بسیار بالا باشد و گاهی نیاز به تعویض کامل مجموعه گیربکس است. بنابراین، در مقایسه گیربکس AT و CVT از نظر استهلاک و دوام بلندمدت، معمولا AT برتری دارد.
۳. گیربکس دوال کلاچ یا دو کلاچه (DCT – Dual-Clutch Transmission)
در ادامه بررسی کم استهلاک ترین گیربکس اتوماتیک به گیربکس DCT می‌رسیم. گیربکس DCT یا دوکلاچه، فناوری پیشرفته‌تری است که تلاش می‌کند مزایای بهترین گیربکس دستی و اتوماتیک را ترکیب کند. این سیستم در واقع از دو مجموعه کلاچ و چرخ دنده مجزا تشکیل شده است؛ یکی برای دنده‌های زوج و دیگری برای دنده‌های فرد. هنگامی که یک دنده درگیر است، کامپیوتر گیربکس دنده بعدی را پیش بینی کرده و آن را در مجموعه دوم آماده می‌کند.
به محض نیاز به تعویض، کلاچ اول رها شده و کلاچ دوم بلافاصله درگیر می‌شود. این فرآیند منجر به تعویض دنده‌های بسیار سریع و تقریبا بدون وقفه در انتقال قدرت می‌شود که حس رانندگی اسپرت و هیجان‌انگیزی را فراهم می‌کند. بازدهی بالای DCT نیز معمولا به مصرف سوخت کمتر نسبت به AT کمک می‌کند.
اما این سرعت و کارایی بالا به بهای پیچیدگی فنی بیشتر تمام می‌شود. گیربکس‌های DCT، به خصوص مدل‌های اولیه یا انواع با کلاچ خشک، ممکن است در ترافیک سنگین و سرعت‌های پایین کمی تکان یا لرزش داشته باشند. مهمتر از آن، پیچیدگی مکانیکی و الکترونیکی آنها را نسبت به خرابی حساس‌تر می‌کند. هزینه تعمیر گیربکس اتوماتیک DCT در صورت بروز مشکل در کلاچ‌ها یا بخش‌های کنترلی، معمولا به طور قابل توجهی بالاتر از گیربکس‌های AT و حتی CVT است.
به همین دلیل، DCT علی رغم عملکرد جذابش، معمولا در رده بندی کم استهلاک ترین گیربکس اتوماتیک جایگاه بالایی ندارد و نیاز به نگهداری دقیق و تخصصی‌تری دارد.
مقایسه دوام گیربکس‌ها در برندهای مختلف و کم استهلاک ترین گیربکس اتوماتیک
| نوع گیربکس | برندهای معروف | طول عمر مفید | هزینه نگهداری |
| AT | تویوتا، هوندا، کیا | تا ۳۰۰,۰۰۰ کیلومتر | متوسط |
| CVT | نیسان، تویوتا، لکسوس | ۱۵۰ تا ۲۵۰ هزار کیلومتر | بالا |
| DCT | هیوندای، فولکس واگن، چری | ۱۵۰ تا ۲۰۰ هزار کیلومتر | بالا |
عوامل مؤثر در انتخاب کم استهلاک ترین گیربکس اتوماتیک
برای کاهش استهلاک در گیربکس‌های اتوماتیک و انتخاب کم استهلاک ترین گیربکس اتوماتیک، توجه به چندین عامل ضروری است. اولا، تعویض منظم روغن گیربکس طبق توصیه سازنده، نقشی حیاتی در روان‌کاری قطعات و جلوگیری از سایش زودرس دارد؛ روغنی کهنه یا نامناسب می‌تواند باعث افزایش دما و فشار داخلی گیربکس شده و به آن آسیب برساند.
ثانیا، برند سازنده گیربکس نیز اهمیت دارد؛ برخی برندها مانند Aisin، ZF و Jatco به دلیل کیفیت ساخت و تکنولوژی به کار رفته، ممکن است دوام و M بیشتری داشته باشند، هرچند که نگهداری صحیح برای تمام انواع گیربکس ضروری است.
ثالثا، نوع استفاده از خودرو به طور مستقیم بر استهلاک گیربکس تاثیر می‌گذارد؛ رانندگی در ترافیک سنگین شهری با توقف‌ها و شروع‌های مکرر، فشار و گرمای بیشتری به گیربکس تحمیل می‌کند در حالی که رانندگی یکنواخت در جاده استهلاک کمتری به همراه دارد.
در نهایت، ظرفیت تحمل گرما و فشار طراحی شده در گیربکس، عامل مهمی در طول عمر آن در شرایط رانندگی مختلف است؛ سیستم خنک کننده کارآمد و قطعات مقاوم در برابر حرارت بالا، به کاهش استهلاک کمک شایانی می‌کنند. بنابراین، ترکیبی از نگهداری صحیح، انتخاب برندی معتبر با توجه به نوع کاربری و رانندگی با پرهیز از فشار بر گیربکس، کلید داشتن کم استهلاک ترین گیربکس اتوماتیک است.
کدام گیربکس بیشتر دوام دارد؟
در تجربه جهانی، گیربکس AT سنتی بیشترین مقاومت را در برابر استهلاک داشته است. برای افرادی که به دنبال کم استهلاک ترین گیربکس اتوماتیک برای استفاده روزمره هستند، AT انتخاب اول است. همچنین شناخت علائم اولیه خرابی گیربکس، هزینه‌های سنگین را کاهش می‌دهد:
- تعویض دنده همراه با تکان
- صدای زوزه هنگام حرکت
- تاخیر در واکنش پدال گاز
- نشت روغن گیربکس
نکاتی برای افزایش عمر گیربکس اتوماتیک
برای افزایش عمر گیربکس اتوماتیک خودرو، رعایت چند نکته کلیدی ضروری است. یکی از مهم‌ترین اقدامات، تعویض منظم روغن گیربکس است که توصیه می‌شود هر ۴۰ تا ۶۰ هزار کیلومتر انجام شود. همچنین، برای جلوگیری از وارد آمدن فشار ناگهانی به گیربکس، باید از تعویض حالت دنده مانند از D به R یا بالعکس در هنگام حرکت خودرو اجتناب کرد.
در فصول سرد سال، گرم کردن خودرو برای چند دقیقه قبل از حرکت می‌تواند به بهبود عملکرد و افزایش طول عمر گیربکس کمک کند. در نهایت، استفاده از روغن گیربکس که توسط کارخانه سازنده خودرو توصیه شده است، برای حفظ سلامت و کارایی گیربکس حیاتی است.
در انتخاب خودرو، کم استهلاک ترین گیربکس اتوماتیک به معنای آینده‌ای بدون دغدغه در هزینه‌های نگهداری و تعمیر است. اگر به دنبال گیربکسی با دوام، عملکرد نرم و نگهداری مقرون به صرفه هستید، گیربکس AT بهترین انتخاب برای شماست. همچنین برای خرید کاسه بشقابی گیربکس اتوماتیک ام وی ام ۵۵۰ کلیک نمایید.
پرسش‌های متداول درمورد کم استهلاک ترین گیربکس اتوماتیک
- کم استهلاک ترین گیربکس اتوماتیک کدام است؟ گیربکس AT سنتی به عنوان کم‌استهلاک‌ترین گزینه در بین گیربکس‌های اتوماتیک شناخته می‌شود.
- آیا گیربکس CVT ارزش خرید دارد؟ بله، اما بیشتر برای رانندگی نرم و اقتصادی مناسب است. اگر نگهداری به موقع انجام شود، گزینه خوبی است.
- هزینه تعویض روغن گیربکس چقدر است؟ بسته به نوع خودرو و برند روغن، بین ۵۰۰ تا ۲ میلیون تومان.
- بهترین برند گیربکس اتوماتیک کدام است؟ Aisin ژاپن، ZF آلمان و Jatco از معروف‌ترین برندهای کم‌استهلاک هستند.
- کدام خودروهای ایرانی دارای گیربکس کم خرج هستند؟ پژو ۲۰۷ اتوماتیک، دنا پلاس و تیبا AMT از گزینه‌های اقتصادی محسوب می‌شوند.
- چگونه می‌توان عمر گیربکس را افزایش داد؟ با رانندگی آرام، تعویض روغن منظم و اجتناب از بار اضافه بر روی خودرو.